کشورهای واردکننده تکنولوژی در گام اول می کوشند تکنولوژی متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنند و در گام دوم تلاش می کنند تا آن را هر چه بیشتر با موقعیت کشور خود سازگار نمایند. از آنجا که موضوع انتقال تکنولوژی در ایران یا در مباحث توسعه مورد مداقه قرار گرفته است یا در علوم مهندسی، پرسش از بنیان های تکنولوژی تا پیش از توسعه کامل تکنولوژی خود به عنوان یکی از موانع انتقال تکنولوژی تلقی شده است. نویسنده بر آن است که پرسش فلسفی از بنیان های تکنولوژی نه تنها مانعی در انتقال تکنولوژی نیست، بلکه برای رفتن به سمت سازگاری و بومی کردن تکنولوژی، یکی از ارکان اصلی آن است. در این مقاله از منظر فلسفه تکنولوژی ابتدا به نقد انتقال تکنولوژی پرداخته خواهد شد و با تمرکز بر سه محور ارزش مداری مصنوع تکنیکی، تفاوت بنیادین دانش تکنولوژیک و دانش علمی و اهمیت سیستم اجتماعی تکنیکی نشان داده خواهد شد که تلقی فعلی از انتقال تکنولوژی سطحی است. سپس بر اساس همین رویکرد دو راهکار برای انتقال تکنولوژی پیشنهاد خواهد شد.

بشر برای گره گشایی از بسیاری از مشکلات خود به ساختن تکنولوژی روی آورده است. تکنولوژی اگرچه در حل بسیاری از این مشکلات موثر بوده، اما خود باعث به وجود آمدن بحران هایی نیز شده است. از این رو، برخی از فلاسفه به تامل درباره تکنولوژی پرداخته اند و علت بحران آفرینی تکنولوژی و راه های برون رفت از این بحران ها را مورد مداقه قرار داده اند. یکی از این فلاسفه، آلبرت بورگمان، فیلسوف آمریکایی است. بورگمان ایده اشیاء و افعال کانونی خود را برای بحران زدایی از تکنولوژی پیشنهاد می کند. در این مقاله به بررسی این ایده و انتقادات واردشده بر آن می پردازیم. سپس، پاسخ بورگمان به این انتقادات را ارزیابی میکنیم و در پایان، با دسته بندی نقدها و پاسخهای آنها، شکافهای موجود در نظریه بورگمان را شناسایی میکنیم.

هیدگر از نخستین متفکرانی است که در تکنولوژی به بررسی شان وجودی تکنولوژی، روح حاکم بر آن و نسبت آن با علم جدید و هنر پرداخت. در این مقاله سعی برآن است تا تصویر دقیق تری از «ماهیت تکنولوژی» در نزد هیدگر ارائه شود و ارزیابی مناسب تری نسبت به بدبینانه یا خوش بینانه بودن فلسفه تکنولوژی او به عمل آید.به نظر هیدگر، «ماهیت تکنولوژی» اصلا چیز فنی نیست. او از معنای ابزاری تکنولوژی عبور می کند و به دنبال درک «ماهیت تکنولوژی» از طریق فرهنگ یونانی است. برای این منظور، مفهوم تکنولوژی را بر اساس تفسیر خاصی از علیت که مبتنی بر ظهور است، طرح می کند. بر این اساس، تکنولوژی نوین ظهور است اما نه اصیل ترین و برترین ظهور وجود چون در آن تبیین و تفسیر و شناسایی جهان مقصود نیست بلکه مقصود تغییر جهان است.«ماهیت تکنولوژی» اگرچه بدون بشر و نسبت او با هستی موضوعیت پیدا نمی کند، اما در عین حال، چنین نامستوری ای انسان را در سلطه خود می آورد و او را کنترل می کند و راه چاره برای انسان، برقراری نسبت آزاد با تکنولوژی است. این گونه فهم «ماهیت تکنولوژی» موید این است که هیدگر بر ضد تکنولوژی نیست، بلکه در نظر او، نباید تکنولوژی باعث غفلت انسان شود.

در آغاز، با اشاره به تعاریف و تحلیل هایی که فیلسوفان تکنولوژی، همچون مارتین هایدگر، ماریو بونگ، و استفان کلاین از مفهوم فناوری به دست داده اند، نحوه انطباق این تعریف ها بر مفهوم تجارت الکترونیک تحلیل می شود. سپس، با مرور آرای مارتین هایدگر، کارل مارکس، ژاک الول، دونالد مک کنزی، هانس یوناس، و اندرو فینبرگ که درباره الزامات تمدن تکنولوژیک در فلسفه تکنولوژی مطرح است، محدودیت هایی را که تجارت الکترونیک بر افراد و جامعه تحمیل می کند، تجزیه و تحلیل می شود. این الزامات، به طور طبیعی، مساله رابطه اخلاق و تکنولوژی را پیش می کشد. در این نوشتار، نسبت اخلاق و تکنولوژی از سه جهت بررسی می شود؛ هدف گذاری، راه ها و وسایل رسیدن به هدف، و عوارض تکنولوژی. سپس ویژگی مجازی و فراواقعیت تکنولوژی پست مدرن بررسی و از این منظر عوارض و پیامدهای تجارت الکترونیک برای هویت افراد و سنت های جامعه واکاوی می شود.

مقوله تکنولوژی مشتمل برباورها ورویکردهای متفاوتی است. علی رغم وجود باورها و رویکردهای متعدد، برخی صاحبنظران، تکنولوژی و فلسفه تکنولوژی را به دو رویکرد «ابزارشناسانه» و «تمدن ساز» منحصر می نمایند. علاوه بر این، «پیشرفته» یا «عدم پیشرفته بودن» رویکردها، بر اساس تقدم و تاخر زمانی را مطرح می کنند، به طوری که رویکردی را صرفا به خاطر همزمانی با دوران پست مدرن بر کرسی حقانیت نشانده و رویکردهای ماقبل آن را واپس گرا می دانند. در این مقاله، پس از مقدمه ای درباره تکنولوژی و ماهیت آن، تاریخچه مختصری از سیر تکوین این موضوع بیان می شود، سپس دیدگاه ها و طبقه بندی هایی از فلسفه تکنولوژی مطرح می شود. نتیجه بررسی ها نشان می دهد رویکردها و باورهای متعددی درباره فلسفه تکنولوژی وجود دارد و این رویکردها و باورها در یک سطح و طراز همچنان در محافل فلسفی مطرح است و صرفا بر اساس معیار گذشت زمان نمی توان یکی را بر دیگری ترجیح داد.

این مقاله، مطالعه ای تحلیلی در فلسفه و ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی و بررسی ادبیات موجود، دیدگاه دست اندرکاران و نظریه پردازان این رشته علمی می باشد. تکنولوژی آموزشی مانند دیگر پدیده های بشری، نیازمند تامل فلسفی و اندیشیدن در حوزه فلسفه، اهمیت و کاربرد آن دارد. کاربرد موثر جهت حل مشکلات آموزشی، در گرو این امر است که چنین تاملی با دقت کافی صورت پذیرد. در این مقاله فلسفه تعلیم و تربیت، فلسفه آموزش و پرورش، فلسفه تکنولوژی و بالاخره فلسفه تکنولوژی آموزشی بررسی و مورد واکاوی قرار گرفته است. در گذشته از تکنولوزی آموزشی به عنوان رشته ای به منظور رسیدن به آرمان های تربیتی، همچنین تسهیل گر آموزش و یادگیری سخن به میان آمده است. بررسی تاریخچه تکنولوژی آموزشی از ابتدای پیدایش رسمی آن به عنوان یک رشته علمی در چند دهه قبل بیانگر این نکته است که این رشته در ابتدا فقط به عنوان کاربرد ابزار دیداری و شنیداری یاد می شده است. اما بعدها بیشتر به اهمیت آن پی برده شد و به عنوان یک رشته علمی که از یافته های سایر علوم نیز استفاده می کند، وارد عرصه آموزش و یادگیری شده است. امروزه تکنولوژی و طراحی آموزشی به عنوان یک رشته علمی کارآمد برای حل مسایل آموزشی کاربرد دارد و مورد پذیرش قرار گرفته است. همچنین در این پژوهش برای درک ماهیت رشته تکنولوژی آموزشی سه دیدگاه متفاوت - فلسفه و رشد نظریه ها، پژوهش فلسفی و فلسفه های شخصی - در زمینه مبانی فلسفی این رشته بیان شده و در آخر در مورد حیطه ها و کاربرد این رشته بحث شده است.

این تحقیق به واکاوی و تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی در چارچوب نظریه های فلسفه تکنولوژی می پردازد. نبود شناخت کافی از ماهیت فلسفی تکنولوژی های بخش کشاورزی که منجر به تکیه بر خلق تکنیک و تکنولوژی بی هدف، بی آرمان، غیر غایت گرایانه، غیر انسان مدارانه و ناهماهنگ با ذات اصیل هستی شده، انجام این تحقیق را ضروری می نمایاند. روش انجام این تحقیق، روش تحقیق کیفی تحلیل گفتمان مبتنی بر رویکرد لاکلا و موف بوده که رویکردی تحلیلی- توصیفی و درعین حال انتقادی است. ابزار تحقیق مصاحبه (حضوری و ایمیل) بوده است. روش نمونه گیری، نمونه گیری از افراد برجسته و شاخص بود و نمونه های گزینش شده برای مصاحبه فلاسفه (ایرانی و غیر ایرانی) و کارشناسان دارای حوزه های پژوهشی مرتبط با تکنولوژی بودند. در این تحقیق پس از انجام مصاحبه و پیاده-سازی متون، مراحل تحلیل گفتمان فلسفه کشاورزی با تکیه بر مفاهیم و دال های اصلی گفتمانی انجام و نتایج به دست آمده در قالب نمودارهای نظام معنایی گفتمانی ارائه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که تاکنون بررسی مدونی در مورد این که نقش فلسفه در پیشبرد طرح ها و پروژه های بین المللی کشاورزی چگونه بوده، انجام نشده است اما طبق نظر مصاحبه شوندگان مفاهیم فلسفی سهم ناچیزی در طرح ها و پروژه ها داشته اند و همین بی توجهی منجر به بروز تبعات پیش بینی نشده ناخوشایند در بخش کشاورزی و منابع طبیعی شده است.

هیدگر در همه ادوار اندیشه خود به مقولات زبان و تکنولوژی توجه خاصی دارد. در این مقاله نشان داده شده است که نوع برداشت و تلقی ای که هیدگر از این دو مقوله دارد، ظرفیتی بررسی هم ارز این دو را ایجاد می کند. برای این منظور ابتدا به نسبت زبان با تفکر و هستی پرداخته شده، سپس تفاوت میان زبان سنتی و زبان تکنولوژیکی را مطرح کرده و نحوه صحیح سلوک با تکنولوژی از منظر هیدگر بیان می شود. در نظر او باید به زبان طبیعی و زبان سنتی آری گفت که تاریخمند و اصیل است، امری مقدر که هستی در آن «رخ» می نماید. این زبان ماندگار است و از امکانات زبان محافظت می کند. در مقابل زبان منفی همان زبان تکنولوژی است که زبانی منطقی، گرفتار در روزمرگی و در زیر دیکتاتوری عموم و علوم طبیعی است، وظیفه آن فراهم آوردن نشانه هاست. بر این نگاه راهگشای هیدگر در عین حال نقدهایی وارد است که در مقاله به آنها پرداخته می شود.